Groeiwijzer

In 40 weken tijd groeit je kindje uit tot een flinke baby. Maar wat gebeurd er eigenlijk allemaal? In deze groeiwijzer lees je wat er van week tot week gebeurt.

Week 1
Je hebt net je laatste menstruatie gehad, maar officieel is dit al je eerste zwangerschapsweek. Het is meestal moeilijk om te bepalen wanneer de bevruchting plaatsvindt. Wat wel vast staat is de eerste dag van je laatste menstruatie. En daarom rekenen wij (verloskundigen, gynaecologen en huisartsen, ook in het buitenland) met deze datum. Meestal zit er ongeveer 2 weken tussen die datum en je eisprong en dus de bevruchting. De groei van de bevruchte eicel tot een voldragen kindje duurt gemiddeld 38 weken. Als je daar de eerste 2 weken bij op telt, kom je op 40 zwangerschapsweken. Eigenlijk krijg je de eerste 2 weken dus vast cadeau! Om zeker te weten hoe ver je zwanger bent, maken we een termijn-echo. We meten dan je kindje op en aan de hand daarvan wordt de uitgerekende datum bepaald.

Week 2
Je eicel is gerijpt en is klaar voor bevruchting. Toeval zorgt er verder voor hoe je kindje er uit gaat zien en wat voor een karakter het krijgt. Deze eigenschappen ontstaan door de combinatie van de genen uit de ei- en zaadcel. Al onze erfelijke eigenschappen zitten op onze genen. Ze zitten op de chromosomen (staafvormige stukjes eiwit) in elke cel van ons lichaam. Elke cel heeft 46 chromosomen, 23 paar. Alleen de ei- en zaadcel hebben maar de helft. Daarom is het mogelijk uit die 2 helften een nieuw mensje te maken. De eicel levert hiervoor de ene helft en de zaadcel de andere. Het 23e paar chromosomen zorgt voor het geslacht van de baby. De zaadcel bepaalt of het een jongen of meisje wordt. Het 23e paar bij de vrouw is XX, en daarom geeft de vrouw altijd een X mee in haar eicel. Het 23e paar bestaat bij de man uit XY. Een zaadcel kan dus een X of een Y bevatten. Wordt de eicel bevrucht met een X, dan wordt het een meisje. Wordt de eicel bevrucht met een Y, dan wordt het een jongen.
In deze week vindt de daadwerkelijke bevruchting plaats. Zodra een zaadcel de eicel binnendringt, verandert het oppervlak van de eicel meteen. Er kunnen nu geen andere zaadcellen meer binnen komen. De binnengedrongen zaadcel verliest zijn staart en versmelt met de eicel. Vanaf nu heet de eicel zygote.

Week 3
De eerste 24 uur na de bevruchting gebeurt er even niets. Pas daarna begint het eitje zich te delen en ontstaat er een kluwen van cellen die zich steeds verder uitbreidt. De bevruchting heeft plaatsgevonden in een van de eileiders en nu zorgen kleine trilhaartjes ervoor dat de bevruchte eicel naar de baarmoeder vervoerd wordt. Het is maar een klein stukje maar het duurt ongeveer 5-7 dagen voordat de eicel in de baarmoeder aankomt. Daar hechten de cellen zich aan de baarmoederwand. De buitenste cellen zullen zich later ontwikkelen tot placenta. Zodra het vruchtje is ingenesteld wordt het een embryo genoemd.
Jij bent nu echt zwanger, al weet je dat nog niet. Hormonen gieren door je lijf. Progesteron zorgt er bijvoorbeeld voor dat je baarmoedermondslijm na de eisprong weer ondoordringbaar wordt. Verlies je tegen het eind van de week een beetje bloed, dan kan dit een innestelingsbloeding zijn. Bij de innesteling kan soms een klein bloedvaatje beschadigen wat dit bloedverlies veroorzaakt.

Week 4
In deze week ontwikkelen zich de zogenaamde kiembladen. Hieruit ontstaan later alle organen van je kindje. In het klompje cellen zit, naast het vruchtje, een hele kleine holte met vruchtwater. Om het vruchtje en het vruchtwater zit een vlies, het amnion. Daaromheen zit nog een tweede vlies, het chorion. Als de baby wordt geboren zitten deze 2 vliezen tegen elkaar aan, maar nu nog niet. Nu zitten er nog vocht en een dooierzakje tussen. Deze dooierzak voorziet het vruchtje van voeding, omdat de placenta zich nog moet ontwikkelen.

Week 5
Het vruchtje is nu ongeveer 2 millimeter groot en ziet eruit als een boon. Er wordt nu al een begin gemaakt met de aanleg van het hart en het centrale zenuwstelsel.
Een belangrijk hormoon is nu het hCG (humaan Chorion Gonadotrofine). Het wordt vlak na de innesteling aangemaakt. De hoeveelheid hCG is nu zo toegenomen dat je menstruatie wegblijft. Op de eerste dag van je uitgebleven menstruatie kun je al een zwangerschapstest doen. Is de test positief en slik je nog geen foliumzuur, begin er dan alsnog mee. Foliumzuur verkleint de kans op een kindje met een open ruggetje of een hartafwijking. Het beste is het als je het foliumzuur al slikt terwijl je probeert om zwanger te worden. Dit zorgt ervoor dat je in ieder geval al vanaf de bevruchting (wanneer die ook is) genoeg foliumzuur in je lijf hebt.

Moeders voor moeders
Het hCG hormoon zit in je urine, waardoor je met de test kan bepalen of je zwanger bent. Het hCG kan mensen met vruchtbaarheidsproblemen helpen om ook zwanger te worden. De organisatie Moeders voor Moeders verzamelt daarvoor de urine van zwangere vrouwen. De urine wordt tot de 16e zwangerschapsweek verzameld. Als je wilt, kan je vanaf nu meedoen aan deze inzameling. Je kunt je aanmelden via de website: www.MoedersvoorMoeders.nl.

Week 6
Je kindje is nu ongeveer 5 millimeter lang. Er gebeurt veel in deze week. Het hoofd, de borstkas en de buikholte worden gevormd. Maar ook wordt er een primitief stelsel van bloedvaten aangelegd, waardoor aan het eind van deze week het hartje gaat kloppen. Ook wordt er nu de basis gelegd voor de maag, darmen en longen.
Veel vrouwen kunnen last hebben van allerlei zwangerschap signalen (maar dat moet zeker niet) zoals:

• vaak plassen
• opgezette borsten en gevoelige tepels
• een vaag menstruatie-achtig gevoel onderin je buik
• vermoeidheid
• veranderde smaak
  
  

Week 7
Het begint heel wat te worden. De aanleg van het ruggenmerg en de hersenen is bijna klaar, aan het eind van deze week zijn alle organen ontwikkeld en de ledematen zijn zich aan het ontwikkelen. Vaag zijn er al handjes en voetjes te herkennen! Wat er nu moet gaan gebeuren is dat alle organen verder uitgroeien en hun definitieve plaats gaan innemen.

Week 8
Het hoofd heeft zijn definitieve vorm gekregen. In verhouding tot het lijf is het erg groot, de aankomende weken blijft dat nog zo. Het gezicht begint al ergens op te lijken. De ogen zitten aan de zijkant van het hoofd, maar zijn nog bedekt met huid. Er zijn al neusgaten en de mond, kaak en het binnenoor zijn zich aan het ontwikkelen.

Week 9
Van millimeters groeit je kindje naar centimeters, nu 3 cm om precies te zijn. De gewrichten beginnen nu te ontstaan en het kindje begint een beetje te bewegen. Met kleine schokjes komen de armpjes en beentjes een stukje van hun plaats. Helaas voel jij hier nog niets van.

Week 10
De hersenen en het ruggenmerg zijn helemaal aangelegd, daarom mag je aan het eind van deze week stoppen met het slikken van foliumzuur. Je kindje is van kruin tot stuit zo’n 4,5cm lang.

Week 11
In deze week krijgt je kindje een geraamte van kraakbeen. Ook worden de zaadballen of eierstokken gevormd. Je kan bij jezelf merken dat je buik al wat gegroeid is. Al is het voor jouw omgeving vaak nog niet te zien. Door het groeien van je baarmoeder kan je wat last krijgen van je darmen.

Week 12
Hoera, de eerste 12 weken zijn voorbij. De kans dat er nu nog iets mis gaat is een stuk kleiner geworden. Vanaf nu heet je kindje ook geen embryo meer, maar foetus. Deze week ontstaan de nageltjes, maar ook het reuk- en gehoororgaan. Vaag zijn er al 2 oorschelpen te zien. Hierdoor begint het meer op een echt gezicht te lijken. Tot nu toe zaten de darmen voor een klein gedeelte in de navelstreng, nu trekken ze zich terug en komen meer in de buikholte te liggen. Uiterlijk in deze week, maar meestal al eerder, kom je bij ons op spreekuur.

Week 13
Je kindje groeit en je baarmoeder groeit. De bovenkant van de baarmoeder (fundus) staat nu ter hoogte van je schaambeen (symfyse). Aan de afstand tussen de fundus en je symfyse kan afgemeten worden of de grootte van het kindje overeenkomt met de zwangerschapsduur.

Week 14
Het gezicht is nu eindelijk af, want ook de neus is gevormd. Het kindje kan zijn mond open en dicht doen en zijn vingers los van elkaar bewegen. Dat betekent dat hij nu al kan gaan duimen. Je kunt zelf nu goed gaan merken dat je buik wat boller wordt.

Week 15
11 centimeter is je kindje nu. Zijn ledematen en organen zijn er. Vanaf nu hoeft hij alleen nog maar te groeien en te rijpen. Dat is erg belangrijk, want al is je kind in aanleg klaar, buiten de baarmoeder kan hij nog niet overleven. Hij spartelt lekker rond in het vruchtwater en hierdoor worden al zijn spieren sterker. Hij kan nu zijn armen en benen buigen. Hij kan slikken en zijn bovenlip bewegen. Dat laaste is de start van de latere zuigreflex. Het kindje slikt vanaf nu regelmatig vruchtwater in en omdat de nieren al werken, doet hij ook kleine plasjes.

Week 16
Van 11cm is je kindje al naar 15cm gegroeid. Hij weegt nu ongeveer 120 gram. Alle voedingsstoffen en zuurstof haalt het kindje uit de placenta. Hij hoeft dus nog niet te ademen, maar hij begint die beweging al wel te oefenen. Het hele lijfje is bedekt met hele fijne haartjes, lanugohaartjes. Deze haartjes laten aan het eind van de zwangerschap weer los. Het drijft dan in het vruchtwater en wordt door je kindje ingeslikt. Deze haartjes maken deel uit van de allereerste poep, de meconium. Wanneer je kindje wat te vroeg geboren wordt, dan zie je de lanugohaartjes vaak nog op het lijfje zitten.

Week 17
Je kindje begint nu allerlei oog oefeningen te doen. Hij kijkt soms recht naar voor, maar kan nu ook erg goed scheel kijken. Alles om zijn ogen straks goed te kunnen bewegen.

Week 18
Vanaf nu begint je kindje zijn ogen te gebruiken en kan het licht en donker onderscheiden. Ook is hij weer hard gegroeid, 18cm lang en 250 gram zwaar.
In deze week ontstaat er een vettige substantie op de huid. Dit beschermt de huid van de baby gedurende de resterende maanden in jouw buik. Deze vettige substantie is huidsmeer en wordt ook vernix genoemd. Aan het eind van de zwangerschap laat dit vet los en drijven er kleine, witte vlokjes in het vruchtwater. Als je kindje geboren is, zie je vaak nog wat van dit huidsmeer in de huidplooien zitten.

Week 19
Zo in het begin wordt het vruchtwater voornamelijk door de placenta en de navelstreng aangemaakt. Het bestaat uit water, zouten, voedingstoffen en afvalstoffen van het kindje. Het vruchtwater heeft verschillende functies. Zo is het een goede buffer tegen de buitenwereld en zorgt het voor een constante lichaamstemperatuur van de baby.
Sommige vrouwen voelen rond deze tijd vlinders, plopjes of vreemde schokjes in hun onderbuik. Dit is het kindje dat beweegt! Als jij dit nog niet voelt, geen zorgen. Veel vrouwen voelen hun kindje pas rond de 20e week of nog later.

Week 20
Je bent nu 20 weken zwanger en je kindje is 25cm lang en weegt ongeveer 320 gram. Hij begint meer en meer te bewegen, nu zo’n 200 keer per dag. Hoe ouder hij wordt hoe meer hij gaat bewegen. Een groot deel van de dag ligt hij echter nog te slapen. Soms voel je je kindje dus een tijdje niet bewegen, ook zal je niet alle keren dat het kindje beweegt dit voelen. Het gehoor begint te werken. Hij kan schrikken van onverwachte geluiden, maar ook wennen aan bepaalde geluiden, zoals jouw stem, of het blaffen van je hond. Rond deze periode kan de 20 weken echo gemaakt worden.

Week 21
De geslachtsorganen zijn nu helemaal ontwikkeld. (Op een echo is het geslacht vanaf een week of 16-18 zichtbaar.) Je buik groeit in deze tijd flink, waarschijnlijk staat de bovenkant van je baarmoeder nu ongeveer ter hoogte van je navel.

Week 22
Je kindje is erg beweeglijk en zwemt alle kanten uit. Ook pakt hij de navelstreng regelmatig vast en knijpt erin. Dit lijkt misschien allemaal wat eng, maar dat is niet zo. De vaten in de navelstreng worden beschermd door een geleiachtige substantie, die voorkomt dat de vaten dichtgeknepen kunnen worden. Ook is de navelstreng zo lang dat je kindje makkelijk alle kanten uit kan bewegen.

Week 23
Tot nu toe was je kindje een beetje aan de magere kant, maar dat gaat nu veranderen. Vanaf nu wordt er onderhuids vet aangemaakt, wat ervoor zorgt dat je straks een mollige baby krijgt.

Week 24
In de afgelopen 4 weken is je kindje ongeveer 5 cm gegroeid en dat maakt dat hij nu iets meer dan 30cm lang is. Ook het gewicht neemt gestaag toe. Hij weegt nu ongeveer 500 gram.

Week 25
Je kindje is zo groot geworden dat hij niet meer los door het vruchtwater zweeft. Hij begint een beetje tegen de wand van je baarmoeder aan te liggen. Hij kan nog wel flink schoppen en draaien en heeft ook nog niet zijn definitieve positie ingenomen.

Week 26
26 weken, weer een mijlpaal gehaald. Als je kindje nu geboren zou worden, is hij zo ver ontwikkeld dat er een kans is dat hij buiten de baarmoeder kan overleven. Of het kindje het zal halen hangt af van o.a. zijn gewicht en eventuele complicaties tijdens de zwangerschap of bevalling. Zo’n klein kindje heeft nog vrijwel geen weerstand tegen infecties en is nog zeer kwetsbaar. Ook zijn de longen nog niet helemaal rijp. In speciale neonatale centra wordt de situatie in jouw buik met warme couveuses zoveel mogelijk nagebootst. Maar in jouw buik heeft je kindje het uiteraard veel beter.

Week 27
Grote kans dat als je nu bij de verloskundige komt, zij kan voelen hoe je kindje ligt. Hoofd en billen zijn vaak goed te onderscheiden. Je partner kan vanaf proberen om naar het hartje
te luisteren met een lege wc-rol. Daarvoor ga jij op je rug liggen. Je partner zet de wc-rol op jouw buik en drukt die met zijn oor stevig tegen jouw buik aan. Hij mag de rol niet vasthouden met zijn handen, want dan hoor je het niet meer goed. De beste plek om naar het hartje te luisteren is links of rechts onder, tussen schaambeen en navel. Succes!

Week 28
Er begint nu langzaam een verschil te komen tussen jongens en meisjes. Jongens zijn namelijk gemiddeld bij de geboorte iets zwaarder. Dat betekent dat een jongetje nu ongeveer 1000 gram weegt. Terwijl een meisje nu ongeveer 897 gram weegt. Deze getallen gelden alleen voor een eerste zwangerschap. Ben je voor een 2e, 3e of misschien wel 4e keer zwanger dan is jouw kindje nu waarschijnlijk al wat zwaarder.

Week 29
Ook deze week is weer een mijlpaal: je kindje is vanaf nu levensvatbaar. De huid was tot nu toe nog erg rood, maar die wordt nu steeds rozer. Dit komt doordat er meer onderhuids vet wordt aangelegd. Ook beginnen de lanugohaartjes langzaam te verdwijnen.

Week 30
Je kindje is nu ongeveer 40cm lang en weegt tussen de 1200 en 1300 gram.
Heb jij een rhesus negatieve bloedgroep, dan wordt deze week je bloed onderzocht op rhesus-antistoffen. Ook krijg je dan een injectie met antirhesus-D-immunoglobuline. Dit zorgt ervoor dat je zelf geen antistoffen gaat aanmaken die je kindje ziek kunnen maken. Na de bevalling wordt gekeken wat de rhesus-factor van het kindje is. Blijkt dat hij of zij een positieve bloedgroep heeft, dan krijg jij nog een keer een injectie met ditzelfde anti rhesus-D-immunoglobuline.

Week 31
De bewegingsvrijheid van je kindje wordt nu wat beperkt. Hij wordt groter en daar door moet hij meer moeite doen om koppeltje te duiken. Het kan nog wel, maar dat kan je flink voelen.

Week 32
Heeft je kindje al eens de hik gehad? Vanaf nu kan je kindje dat steeds vaker krijgen. De hik voel je als een regelmatig schokje dat best een hele tijd aan kan houden. De hik ontstaat doordat het kindje van het vruchtwater drinkt. Als zijn maag te vol is, kan de inhoud het middenrif zo gaan prikkelen dat dat een reflex veroorzaakt. Na een tijdje gaat het vanzelf over.

Week 33 en 34
De lanugohaartjes en het vernix laten verder los. Doordat je kindje het vruchtwater inslikt krijgt hij dit binnen. Het prikkelt de darmen en dat is goed. De darmen moeten straks na de bevalling goed gaan werken. Binnen 24 uur zal je kindje een keer poepen. Deze poep is zwartgroen, ruikt niet en plakt ontzettend, meconium.

Week 35
Je kindje is nu ongeveer 43cm lang en weegt ongeveer 23-2400 gram. In deze week gaat hij zijn definitieve positie innemen. Het is de bedoeling dat hij met zijn hoofd naar beneden ligt. Het kan ook zijn dat je kindje met zijn hoofd om hoog ligt, een zogenaamde stuitligging. Of misschien ligt hij wel dwars. In deze gevallen kan er geprobeerd worden om het kindje door middel van een versie om te draaien.

Week 36
Ben je voor de eerste keer zwanger dan zal je kindje rond deze periode gaan indalen. Dit indalen komt doordat je kindje nu zo groot wordt dat hij alle ruimte gaat benutten en daardoor zakt hij dieper je bekken in. Als het hoofdje nog niet is ingedaald en breken de vliezen, dan ga je liggen om te voorkomen dat de navelstreng gaat zakken ook bel je meteen met de verloskundige. Die zal dan bij je komen kijken. Als het hoofdje wel is ingedaald mag je gewoon rond blijven lopen als je vliezen gebroken zijn.
Wanneer je al een keer eerder bevallen bent is het niet nodig dat het hoofdje indaalt. Wel moet je als je vliezen breken gaan liggen en bellen.

Week 37
Als deze week voorbij is mag je gaan bevallen zonder dat je nog naar het ziekenhuis moet. Je kindje echt helemaal af, hij is in principe groot en sterk genoeg om alles zelf te kunnen.

Week 38
Je kindje is nu officieel voldragen. Hij is ongeveer 48cm lang en weegt gemiddeld tussen de 3000 en 3100 gram. Jongens zijn iets zwaarder dan meisjes. De uitgerekende datum is pas over 3 weken, maar de uitgerekende periode begint nu en loopt af bij 42 weken. Je kindje heeft dus 5 weken de tijd om te komen. Er zijn maar heel weinig kinderen die op de daadwerkelijke uitgetelde datum geboren worden.

Week 39
Er is weinig ruimte meer over in je buik. Daarom voel je deze laatste weken vooral porren van ellebogen en knieën. Wat hij nu nog doet is groeien, soms tot wel 200 gram in de week!

Week 40
De laatste weken zit je kindje helemaal ineengedoken in je buik. Hij weegt inmiddels ongeveer 3400 gram en is klaar voor de bevalling.

Week 41 en 42
Je uitgerekende datum is voorbij maar je kindje is nog niet geboren. Dit is een spannende tijd. Wanneer zal het gebeuren? Als je kindje nu geboren wordt, kan je meestal aan hem of haar zien dat hij wat later is. Hij zal vrijwel geen huidsmeer meer in de huidplooien hebben en ook de lanugohaartjes zijn verdwenen. Het huidje kan er zelfs behoorlijk droog uitzien.
In deze periode is het belangrijk dat je je kindje in je buik goed blijft voelen bewegen. Wanneer dit duidelijk minder wordt moet je dat even aan de verloskundige laten weten. Het is nu echt wachten op de bevalling. Als je kindje aan het eind van de 42e week nog niet geboren is, wordt er een afspraak gemaakt om je in te leiden. De bevalling wordt dan opgewekt om te voorkomen dat je kindje te lang blijft zitten.